Sự tích ông Hoàng Bảy là một trong những truyền thuyết nổi bật và linh thiêng nhất trong hệ thống tín ngưỡng thờ Mẫu Tam Tứ Phủ của người Việt. Gắn liền với đền Bảo Hà (Lào Cai), ông Hoàng Bảy được dân gian tôn kính như một vị tướng tài giỏi, yêu nước, có công giữ gìn biên ải phía Bắc, trừ yêu diệt quái, cứu dân giúp nước. Sau khi hóa, ông hiển thánh và được nhân dân lập đền thờ, hương khói quanh năm. Không chỉ là biểu tượng của lòng trung nghĩa, ông Hoàng Bảy còn được biết đến là vị thánh linh ứng trong việc cầu tài, cầu lộc, độ trì bình an cho mọi người.
Sự tích Ông Hoàng Bảy
Thân thế
Đền Bảo Hà – nơi thờ Ông Hoàng Bảy – tọa lạc tại xã Bảo Hà, huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai, gần ranh giới tỉnh Yên Bái. Ngôi đền nằm dưới chân đồi Cấm, nổi bật với cảnh quan hữu tình “trên bến dưới thuyền”, phía tả là dòng sông Hồng cuồn cuộn chảy, phía hữu là mặt hồ rộng phẳng lặng – tạo nên không gian đậm chất linh thiêng và trữ tình.
Ngôi đền được xây dựng vào cuối triều Lê, dưới thời Cảnh Hưng, để thờ danh tướng họ Nguyễn, người có công trấn thủ và bảo vệ vùng biên cương Tây Bắc. Vào thời phong kiến, vùng Bảo Hà có vị trí chiến lược quan trọng trong hệ thống phòng thủ tuyến sông Hồng, là hậu cứ của cửa ải Bảo Thắng, gắn liền với nhiều dấu mốc lịch sử.
Trong bối cảnh giặc phương Bắc liên tục quấy nhiễu biên cương, triều đình nhà Lê đã cử vị tướng thứ bảy họ Nguyễn tiến quân dọc sông Thao để bình định vùng đất này. Ông đã đánh đuổi giặc cỏ, giải phóng Khấu Bàn, xây dựng căn cứ tại Bảo Hà, liên kết với các thổ ty bản địa để huấn luyện quân đội và bảo vệ vùng đất hiểm yếu. Không lâu sau, trong một trận chiến không cân sức với quân tướng phương Bắc do Tả Tủ Vàng Pẹt cầm đầu, ông đã anh dũng hy sinh.
Thi thể ông bị quân giặc vứt xuống dòng sông Hồng. Kỳ lạ thay, thi hài ông trôi ngược về đến vùng Trái Hút (Bảo Hà) rồi tự dừng lại. Người dân nơi đây, dưới sự chỉ đạo của ông Lư Văn Cù, đã tổ chức vớt thi thể, mai táng chu đáo và lập miếu thờ.
Về sau, triều Nguyễn sắc phong ông danh hiệu “Trấn An Hiển Liệt”, đền thờ ông cũng được ban sắc phong là “Thần Vệ Quốc” – thể hiện lòng tôn kính của triều đình và nhân dân với vị tướng tài ba đã hy sinh vì dân vì nước.
Sự tích Ông Hoàng Bảy
Theo tín ngưỡng dân gian, Ông Hoàng Bảy Bảo Hà chính là con trai thứ bảy của Đức Vua Cha, được Ngọc Hoàng giao sứ mệnh giáng trần vào cuối thời Lê, mang dòng dõi họ Nguyễn. Khi giặc phương Bắc từ Vân Nam tràn sang cướp phá vùng biên ải, ông đã nhận lệnh trấn giữ nơi địa đầu Tổ quốc – vùng Bảo Hà, Lào Cai.
Tại đây, ông thống lĩnh thủy quân, đánh lui giặc ngoại xâm, tổ chức khẩn hoang, chiêu mộ người Dao, Thổ, Nùng… về lập ấp. Tuy nhiên, trong một lần giao chiến ác liệt, ông bị bắt và tra tấn dã man nhưng vẫn giữ khí tiết trung kiên, quyết không khuất phục. Sau cùng, ông bị sát hại, xác trôi về lại Bảo Hà và hiển linh nơi đây.
Tương truyền, khi ông mất, trời đất chuyển động, gió nổi, mây tụ thành hình thần mã, thi thể ông phát ra hào quang, cưỡi ngựa thần bay về đồi Cấm. Sau này, ông được sắc phong trấn giữ vùng đất thiêng, trở thành một vị Thánh linh thiêng trong hàng Tứ Phủ, thường ngự đồng về nhất, rất hay chấm lính bắt đồng.
Hình ảnh và tín ngưỡng thờ Ông Hoàng Bảy
Ông Hoàng Bảy nổi tiếng không chỉ bởi tài cầm binh mà còn bởi vẻ phong lưu, hào hoa. Khi hiển linh ngự về, ông thường mặc áo lam hoặc áo tím chàm, đầu đội khăn xếp, cưỡi ngựa, cầm hèo đi chấm đồng. Ai bị ông ném hèo trúng thì coi như “được chọn làm lính hầu ông”. Ông được dân gian nhớ đến là người yêu trà tàu, đánh tổ tôm, hút thuốc phiện, sống phóng khoáng mà đầy khí chất vương giả.
Ngày tiệc chính của ông là 17 tháng 7 âm lịch – vào dịp này, đền Bảo Hà đón hàng vạn du khách thập phương đến hành hương, cầu lộc, cầu tài, dâng ông ngựa xám, bàn đèn, thuốc cống, kẹo lạc, tiền phủ…. Lễ hội không chỉ là hoạt động tín ngưỡng mà còn là dịp tưởng nhớ công lao người anh hùng đã hóa thánh vì sự bình yên nơi biên giới.
Thời điểm lý tưởng đi lễ đền Ông Hoàng Bảy trong năm
Đền Ông Hoàng Bảy, còn gọi là đền Bảo Hà, tọa lạc trên núi Cấm thuộc xã Bảo Hà, huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai. Đây là một trong những địa điểm linh thiêng bậc nhất vùng Tây Bắc, được đông đảo du khách và tín đồ cả nước tìm về chiêm bái, dâng hương cầu tài, cầu lộc.
Trong năm, đền tổ chức nhiều ngày lễ lớn nhỏ, thu hút hàng ngàn người dân và du khách thập phương đến hành lễ. Một số dịp quan trọng tại đền bao gồm:
Lễ Thượng Nguyên (Rằm tháng Giêng)
Lễ Quan Tuần Tranh (25/5 âm lịch)
Ngày giỗ Ông Hoàng Bảy – lễ chính hội (17/7 âm lịch)
Lễ Tết muộn (Tất niên – cuối năm âm lịch)
Ngày tiệc chính và cũng là lễ lớn nhất trong năm tại đền diễn ra vào ngày 17 tháng 7 âm lịch – ngày được cho là ngày hóa của Ông Hoàng Bảy. Vào dịp này, không khí đền vô cùng nhộn nhịp, hương khói nghi ngút, người dân từ khắp nơi đổ về lễ bái, dâng ông các lễ vật đặc trưng như ngựa xám, bàn đèn, thuốc cống, kẹo xìu, tiền vàng mã… để cầu tài, cầu lộc, xin bình an cho bản thân và gia đình.
Ngoài ra, Rằm tháng Giêng cũng là thời điểm đẹp trong năm để hành hương về đền. Đây là dịp đầu năm mới, mọi người đến lễ Phật, thánh, tạ ơn và mong cầu một năm hanh thông, suôn sẻ. Trong các ngày lễ lớn, người dân thường chuẩn bị bài văn khấn Ông Hoàng Bảy với tấm lòng thành kính để xin lộc và được ông soi xét phù hộ.
Xem thêm:
