“Sự tích Tấm Cám” là một trong những truyện cổ tích dân gian Việt Nam nổi tiếng, gắn liền với tuổi thơ của bao thế hệ. Câu chuyện kể về cô gái hiền lành, chịu nhiều bất công nhưng nhờ sự giúp đỡ của Bụt và ý chí mạnh mẽ, Tấm đã vượt qua nghịch cảnh để có được hạnh phúc. Qua đó, truyện ca ngợi đức hạnh, tình thương và nhấn mạnh bài học sâu sắc về luật nhân quả.
Nội dung sự tích Tấm Cám
Ngày xửa ngày xưa, có hai chị em cùng cha khác mẹ là Tấm và Cám. Mẹ Tấm mất sớm, cha lại qua đời không lâu sau đó, khiến cô phải sống cùng dì ghẻ – mẹ ruột của Cám. Tấm hiền lành, chăm chỉ bao nhiêu thì Cám lười biếng, được mẹ cưng chiều bấy nhiêu.
Một ngày nọ, mẹ kế sai hai chị em ra đồng bắt cá, hứa rằng ai bắt được nhiều hơn sẽ được thưởng. Tấm cần mẫn làm việc, chẳng mấy chốc giỏ đã đầy. Còn Cám mải rong chơi, chẳng bắt được con nào. Đến chiều, Cám giở trò lừa Tấm:
Chị Tấm ơi, đầu chị bẩn lắm, chị xuống ao tắm đi kẻo mẹ mắng!
Tấm tin lời, xuống ao gội đầu. Nhân cơ hội ấy, Cám trút hết cá trong giỏ chị vào giỏ mình rồi chạy về trước. Khi lên bờ, thấy giỏ cá trống trơn, Tấm bật khóc nức nở. Đúng lúc ấy, Bụt hiện lên, hỏi chuyện và an ủi cô. Bụt bảo Tấm kiểm tra lại, trong giỏ còn một con cá bống nhỏ. Ông dặn cô đem bống về nuôi dưới giếng, mỗi ngày cho ăn và gọi:
“Bống bống bang bang,
Lên ăn cơm vàng cơm bạc nhà ta,
Chớ ăn cơm hẩm cháo hoa nhà người!”
Tấm làm theo lời Bụt, ngày ngày chăm sóc cá bống. Nhưng mẹ kế sinh nghi, sai Cám theo dõi. Biết chuyện, bà ta lừa Tấm đi chăn trâu xa rồi cùng Cám bắt bống lên làm thịt. Khi Tấm về gọi bống, chỉ thấy váng máu nổi lên mặt nước, cô òa khóc. Bụt lại hiện ra, bảo cô nhặt xương bống, bỏ vào bốn lọ rồi chôn dưới chân giường.
Chiếc giày định mệnh
Ít lâu sau, nhà vua mở hội kén vợ, ai ai cũng náo nức sửa soạn đi xem. Tấm xin đi nhưng mẹ kế trộn một đấu thóc với một đấu gạo, bắt cô nhặt xong mới được đi. Nhờ Bụt giúp, một đàn chim sẻ bay xuống nhặt giúp Tấm. Nhưng cô lại không có quần áo đẹp. Bụt bảo cô đào bốn lọ dưới chân giường, trong đó có váy áo lộng lẫy, giày thêu tinh xảo và một con ngựa thần.
Trên đường đến kinh thành, chẳng may Tấm đánh rơi một chiếc giày. Khi đoàn hộ tống vua đi ngang, thấy chiếc giày xinh đẹp, nhà vua ra lệnh ai đi vừa sẽ trở thành hoàng hậu. Bao cô gái thử nhưng không vừa. Đến lượt Tấm, giày khít như in, cô đưa ra chiếc còn lại, lập tức được rước vào cung làm vợ vua.
Bi kịch chốn hoàng cung
Mẹ con Cám ghen tức, bày mưu giết Tấm. Nhân ngày giỗ cha, Tấm về quê, bị mẹ kế dụ trèo lên cây cau rồi bị chặt gốc. Cô rơi xuống ao mà chết, Cám thế chỗ chị vào cung.
Tấm chết hóa thành chim Vàng Anh, bay về cung bên vua. Cám sợ hãi, nghe lời mẹ giết chim rồi chôn lông ngoài vườn. Lông chim mọc lên cây xoan đào, vua mắc võng nằm dưới bóng mát. Cám lại chặt cây làm khung cửi, nhưng khung cửi lại rền rĩ:
“Cót ca cót két,
Lấy chồng chị, chị khoét mắt ra!”
Hoảng sợ, Cám đốt khung cửi, tro bay lên mọc thành cây thị, ra duy nhất một quả chín vàng. Một bà lão đi chợ ngang qua, thấy quả thị thơm liền xin:
“Thị ơi thị rụng bị bà,
Bà để bà ngửi, chứ bà không ăn!”
Quả thị rơi vào bị, bà đem về nhà, đặt lên gối. Mỗi lần bà ra chợ, có người dọn dẹp nhà cửa sạch sẽ. Sinh nghi, bà lén theo dõi và phát hiện một cô gái chui ra từ quả thị – chính là Tấm. Bà ôm lấy Tấm, giữ cô ở lại làm con.
Ngày đoàn tụ
Một ngày nọ, nhà vua ghé quán nước của bà lão, thấy miếng trầu têm cánh phượng giống hệt cách Tấm têm ngày trước, bèn hỏi. Khi gặp lại Tấm, nhà vua mừng rỡ đón nàng về cung.
Nghe chuyện, Cám ghen tị hỏi Tấm làm sao mà đẹp thế. Tấm đáp:
Muốn đẹp thì phải tắm nước sôi!
Cám về làm theo, bị chết bỏng. Mẹ Cám đau đớn, khóc lóc nhưng rồi cũng bị trừng phạt thích đáng. Từ đó, Tấm sống hạnh phúc bên vua, hưởng cuộc đời yên vui
Ý nghĩa sự tích Tấm Cám
- Ca ngợi phẩm chất tốt đẹp của con người lương thiện
Tấm là hình tượng của người con hiền lành, chịu thương chịu khó, dù bị chèn ép vẫn không mất đi sự lương thiện. Nhờ lòng kiên trì, nhân hậu và sự giúp đỡ của Bụt, cô đã vượt qua bao thử thách để có được hạnh phúc.
- Lên án cái ác và sự bất công
Dì ghẻ và Cám đại diện cho cái xấu: tham lam, ích kỷ, gian dối. Họ tìm đủ cách hãm hại Tấm để giành quyền lợi. Tuy nhiên, kết cục của họ là bài học cảnh tỉnh: kẻ ác sẽ bị trừng phạt, còn người lương thiện sẽ được đền đáp xứng đáng.
- Quan niệm về luật nhân quả
Truyện thể hiện quan điểm “ở hiền gặp lành, ác giả ác báo” của dân gian. Mặc dù Tấm chịu nhiều oan ức, nhưng cuối cùng cô vẫn có được hạnh phúc. Ngược lại, mẹ con Cám vì tội ác của mình mà phải nhận hậu quả.
- Niềm tin vào sự trợ giúp của thần linh
Sự xuất hiện của Bụt tượng trưng cho niềm tin rằng những người lương thiện luôn có sự phù hộ, bảo vệ. Đây cũng là cách thể hiện ước mơ về một xã hội công bằng, nơi người tốt không bị thiệt thòi.
- Tinh thần đấu tranh của nhân dân
Tấm không chỉ cam chịu mà còn mạnh mẽ phản kháng khi bị hại. Sau khi trải qua nhiều kiếp hóa thân, cô trở lại, giành lại hạnh phúc và trừng trị kẻ ác. Điều này thể hiện tinh thần đấu tranh, không chấp nhận số phận bất công của người lao động.
Xem thêm:
Cùng đọc truyện: Sự tích hoa mào gà
Kết luận
Truyện cổ tích “Sự tích Tấm Cám” không chỉ mang giá trị giải trí mà còn chứa đựng những bài học sâu sắc về đạo đức, nhân sinh. Câu chuyện nhắc nhở chúng ta rằng người tốt luôn được đền đáp xứng đáng, còn kẻ ác sẽ nhận hậu quả tương xứng. Đây chính là thông điệp về công bằng và niềm tin vào chính nghĩa mà ông cha ta muốn truyền lại.
